Trong y học, “thắng lưỡi” được gọi là lingual frenulum trong tiếng Anh, và thủ thuật cắt thắng lưỡi được biết đến với tên frenotomy hoặc frenulotomy. Đây là một chủ đề quan trọng liên quan đến sức khỏe và phát triển của trẻ em, đặc biệt trong các vấn đề về bú mẹ, phát âm, và sức khỏe răng miệng. Bài viết này sẽ cung cấp một cái nhìn toàn diện về cấu tạo của thắng lưỡi, các vấn đề liên quan đến dị tật dính thắng lưỡi (ankyloglossia), thủ thuật cắt thắng lưỡi, chỉ định cắt, và các bằng chứng khoa học từ các nghiên cứu quốc tế để trả lời câu hỏi: “Có nên cắt thắng lưỡi hay không?”
Thắng lưỡi là một dải mô mỏng nằm dưới lưỡi, kết nối mặt dưới của lưỡi với sàn miệng. Đây là một cấu trúc giải phẫu bình thường, bao gồm niêm mạc và một số sợi cơ, có vai trò hỗ trợ lưỡi trong các hoạt động như bú, nuốt, nhai, và phát âm. Theo nghiên cứu từ Kenhub, thắng lưỡi là một nếp gấp niêm mạc mỏng ở mặt dưới lưỡi, bắt đầu gần gốc lưỡi và kéo dài về phía đầu lưỡi, dọc theo đường giữa của lưỡi. Nó giúp ổn định chuyển động của lưỡi, đảm bảo lưỡi thực hiện các chức năng một cách hiệu quả.
Thắng lưỡi thường rất linh hoạt, nhưng độ dài và độ dày của nó có thể khác nhau giữa các cá nhân. Một số người có thắng lưỡi ngắn hoặc dày hơn bình thường, nhưng điều này không phải lúc nào cũng gây ra vấn đề. Nghiên cứu từ Wikipedia cho biết thắng lưỡi hình thành từ tuần thứ tư của thai kỳ, liên quan đến sự phát triển của các cung hầu thứ nhất, thứ hai và thứ ba.
Dính thắng lưỡi, hay ankyloglossia, là tình trạng bẩm sinh khi thắng lưỡi quá ngắn, dày, hoặc bám chặt, làm hạn chế cử động của lưỡi. Theo nghiên cứu từ Johns Hopkins Medicine, tình trạng này ảnh hưởng đến khoảng 4-5% trẻ sơ sinh, với tỷ lệ cao hơn ở bé trai (3:1 so với bé gái).
Dính thắng lưỡi được phân loại dựa trên mức độ nghiêm trọng, thường sử dụng Kotlow Classification:
| Mức Độ | Độ Dài Thắng Lưỡi | Mô Tả |
|---|---|---|
| Độ 1 | 12-16 mm | Dính nhẹ |
| Độ 2 | 8-11 mm | Dính trung bình |
| Độ 3 | 3-7 mm | Dính nặng |
| Độ 4 | <3 mm | Dính hoàn toàn |
Chẩn đoán thường dựa trên quan sát lâm sàng, đo độ dài thắng lưỡi, và đánh giá chức năng lưỡi bằng các công cụ như Hazelbaker Assessment Tool for Lingual Frenulum Function (HATLFF).
Dính thắng lưỡi có thể gây ra nhiều vấn đề, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng:
Frenotomy là một thủ thuật đơn giản nhằm cắt hoặc nới lỏng thắng lưỡi để cải thiện cử động của lưỡi. Theo Stanford Medicine, quy trình này thường được thực hiện như sau:
Frenotomy được coi là an toàn, với nguy cơ biến chứng như chảy máu hoặc nhiễm trùng rất hiếm, theo PMC.
| Yếu Tố | Trẻ Sơ Sinh | Trẻ Lớn/Người Lớn |
|---|---|---|
| Thời gian thực hiện | Vài phút | Vài phút đến 10 phút |
| Gây mê | Thường không cần | Có thể cần gây tê cục bộ |
| Công cụ | Kéo y tế, laser | Kéo y tế, laser |
| Hồi phục | 1-2 tuần, tập lưỡi sau cắt | 1-2 tuần, tập lưỡi sau cắt |
Không phải mọi trường hợp dính thắng lưỡi đều cần cắt. Quyết định thực hiện frenotomy phụ thuộc vào triệu chứng chức năng, theo các hướng dẫn từ tổ chức y tế uy tín như học viện Nhi Khoa Hoa Kỳ (American Academy of Pediatrics – AAP) (AAPD Policy):
Các nghiên cứu quốc tế đã cung cấp dữ liệu thuyết phục về hiệu quả và hạn chế của frenotomy:
Mặc dù frenotomy là thủ thuật an toàn, vẫn có một số tranh cãi:
Cha mẹ nên tham khảo ý kiến từ các chuyên gia tại các cơ sở y tế uy tín và thảo luận kỹ về lợi ích cũng như rủi ro trước khi quyết định.
Thắng lưỡi (lingual frenulum) là một cấu trúc bình thường, nhưng khi bị dính bất thường (ankyloglossia), nó có thể gây khó khăn trong việc bú mẹ, phát âm, hoặc sức khỏe răng miệng. Thủ thuật cắt thắng lưỡi (frenotomy) là một giải pháp hiệu quả, đặc biệt ở trẻ sơ sinh gặp vấn đề bú mẹ nghiêm trọng, với bằng chứng khoa học từ các nghiên cứu quốc tế ủng hộ lợi ích tức thì. Tuy nhiên, không phải mọi trường hợp đều cần cắt, và quyết định nên dựa trên triệu chứng cụ thể, mức độ ảnh hưởng, và tư vấn y tế chuyên sâu. Cha mẹ cần chọn cơ sở y tế uy tín và thảo luận kỹ với bác sĩ để đảm bảo an toàn và hiệu quả cho trẻ.
Tham khảo:
29/04/2025
Chỉ nha khoa là công cụ không thể thiếu để loại bỏ mảng bám ở kẽ răng – nơi bàn chải không thể tiếp cận. Tại Nha Khoa Vàng, chúng tôi hướng dẫn chi tiết cách dùng chỉ nha khoa đúng kỹ thuật, dựa trên khuyến cáo của Hiệp hội Nha khoa Hoa Kỳ (ADA) […]
24/04/2025
Răng mọc lẫy (hay “răng đôi”, “shark teeth”) là tình trạng răng vĩnh viễn mọc lên trong khi răng sữa tương ứng không rụng do chân răng sữa không tiêu, dẫn đến hai hàng răng cùng tồn tại. Tại Nha Khoa Vàng, chúng tôi xử lý hiệu quả hiện tượng này bằng phác đồ chuẩn quốc tế, […]
22/04/2025
Chăm sóc răng miệng từ sớm là nền tảng cho sức khỏe răng hàm mặt suốt đời. Tại Nha Khoa Vàng, chúng tôi tuân thủ hướng dẫn từ các hiệp hội nha khoa quốc tế để giúp cha mẹ xây dựng thói quen chăm sóc răng miệng khoa học cho trẻ. 1. Thời Điểm Bắt […]
20/04/2025
Trong thời đại mà quảng cáo, marketing lên ngôi, những sản phẩm ào ạt được đưa ra thị trường với hàng trăm tên gọi mỹ miều, ở tất cả các dạng sản phẩm, không chỉ mỗi nha khoa. Nếu như chúng ta không có kiến thức tốt, chúng ta rất dễ bị lừa. Đành rằng, […]